Bij het opruimen van de schuur van mijn ouders vonden we een stapel dozen met glasplaten, gelabeld:
KLM Aerocarto
Gemeente Werken Amsterdam
Spaarnewoude
en dan een strooknummer en een aantal opnamenummers.
Gemeentewerken staat voor Publieke Werken, waar mijn vader werkte, en met Spaarnewoude wordt in dit geval het hele gebied bedoeld tussen Haarlem en Amsterdam tussen het Noordzeekanaal en de Haarlemmermeer.
Mijn vader was begonnen als landmeter bij het Kadaster en werd vanuit Den Haag in 1948 eerst gedetacheerd in en later overgeplaatst naar Middelburg, en vervolgens in 1954 naar Utrecht. Per 1 april 1956 trad hij in dienst van de Gemeente Amsterdam, waar hij uiteindelijk in 1985 zijn arbeidzame leven eindigde als hoofd tekenkamer van de Kaart van Amsterdam. In die laatste hoedanigheid moet hij aan de hier bovengenoemde stapel glasplaten zijn gekomen. Misschien betrof het een afgekeurde of overgeschoten serie opnamen, want op de negendelige 1:10000 kaart van Amsterdam die ik op mijn kamer had hangen was het gebied niet afgebeeld.
De dozen bevatten glasplaten van 19×19 cm en 2mm dik. Vooral de eigenschap “ultra flat glass” boeide mijn vader. Hij gebruikte de platen voor zijn eigen fotografische afdrukwerk en daartoe maakte hij ze eerst schoon, gelukkig niet allemaal tegelijk, maar er ontbreken om die reden een aantal opnamen.
Een plaat ziet er zo uit:
Er zijn honderd van deze platen overgebleven. De foto’s zijn in tien stroken geschoten. In een strook overlappen de opnamen elkaar voor zo’n 60%. En de stroken onderling overlappen elkaar voor zo’n 30%. Maar helemaal in een rechte lijn vliegt de piloot niet en het perspectief is steeds iets anders, dus het is lastig monteren. En, zoals gezegd, we missen zo hier en daar wat.
De datering is niet eens zo makkelijk te bepalen. De aanleg van de A9 tussen het knooppunt Velsen (links boven) en het Rottepolderplein (midden onder) is een aanwijzing, maar die heeft letterlijk jaren lang stil gelegen. Ik vermoed dat de opnamen ergens in 1970 zijn gemaakt, maar ik zou niet weten voor welke kaart.
Zowel de samengestelde als de afzonderlijke dia’s kunnen niet wedijveren met wat we nu in kleur en vele malen gedetailleerder door Google maps krijgen voorgeschoteld, maar ze geven alles te samen een krachtig beeld van alle veranderingen die de ruimtelijke ordening van dit gebied heeft ondergaan.
